Biuletyn Informacji Publicznej
Gmina Wielgie

Uchwała Nr XVI/76/2015
Rady Gminy Wielgie

z dnia 11 grudnia 2015 r.

w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2016

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 1515 ze zmianami), art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 1286 ze zmianami) oraz art. 10 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (tekst jednolity Dz. U. z dnia 2012 r. poz. 124 ze zmianami) uchwala się, co następuje:

§ 1.  Przyjmuje się Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałaniu Narkomanii na rok 2016 stanowiący załącznik Nr 1 do niniejszej uchwały

§ 2.  Przyjmuje się preliminarz wydatków wg zadań określonych w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałaniu Narkomanii na rok 2016 stanowiący załącznik Nr 2 do niniejszej uchwały

§ 3.  Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Wielgie

§ 4.  Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą obowiązującą od dnia 1 stycznia 2016 r. i podlega ogłoszeniu na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Gminy  

Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XVI/76/2015
Rady Gminy Wielgie
z dnia 29 grudnia 2015 r.

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2016

Rozdział 1.
Postanowienia ogólne

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2016 stanowi spis działań w ramach polityki władz lokalnych gminy Wielgie wobec występujących problemów uzależnień, głównie problemów związanych z nadużywaniem alkoholu i problemów z używaniem narkotyków.

Zgodnie z treścią ustaw z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii „prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych należy do zadań własnych gmin" oraz „przeciwdziałanie narkomanii należy do zadań własnych gminy". To właśnie gmina z racji dysponowania wiedzą o problemach swoich mieszkańców oraz o dostępnych zasobach, ma przedsięwziąć środki zaradcze oraz naprawcze skierowane do społeczności realizując zadania obejmujące w szczególności:

1)  zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem;

2)  udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i problemy narkomanii pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie;
3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej w szczególności dla dzieci i młodzieży;

4)  wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych i narkomanii;

5)  podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13[1] i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego.

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2016 jest kontynuacją zadań realizowanych w gminie Wielgie od kilku lat. Stanowi spis działań w obszarze tych zagadnień społecznych, które będą realizowane w bieżącym roku. Program ten dostosowany jest do specyfiki  uzależnień występujących w gminie Wielgie oraz uwzględnia lokalne możliwości jego realizacji.

Dotychczasowe doświadczenia wskazują na konieczność  realizacji programu przy współudziale  osób, instytucji, organizacji zajmujących się kulturą, edukacją, pomocą społeczną, sportem, rekreacją, wychowaniem w trzeźwości, lecznictwem osób uzależnionych i kreujących inne działania, szczególnie w zakresie pracy z dziećmi i młodzieżą.

Podstawę opracowania niniejszego programu stanowią:

-  Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,

-  Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii,

-  Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

Przy opracowaniu Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii uwzględnione zostały wskazówki wynikające z Rekomendacji Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2016 roku oraz Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015.

Zadania prowadzone w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii finansowane są z dochodów z opłat za korzystnie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Przedstawiony program adresowany jest do osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków, ich rodzin, do dzieci i młodzieży oraz wszystkich, którzy doświadczają przemocy w rodzinie.

Koordynatorem Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii jest powołana przez Wójta Gminy Wielgie, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Rozdział 2.
Podstawowe problemy

Uzależnienie to silne pragnienie zażywania konkretnych środków, bądź wykonywania jakiejś czynności. Rodzajów uzależnień jest wiele. Można uzależnić się od alkoholu, narkotyków, leków, hazardu, papierosów/tytoniu, komputera/gier komputerowych/Internetu, seksu, robienia zakupów, pracy. Nikotyna, alkohol, narkotyki, to najczęściej używane środki odurzające, których systematyczne lub okresowe przyjmowanie prowadzi do uzależnienia. Wszystkie środki uzależniające mają istotną cechę wspólną: zmieniają stan świadomości i w sztuczny sposób wywołują przyjemne samopoczucie psychiczne. Wynika to z ich bezpośredniego oddziaływania na różne ośrodki mózgowe, czego efektem jest stan euforii, ożywienia, podniecenia emocjonalnego, pobudzenia seksualnego, a nawet wizje, halucynacje, intensywne zaburzenia przeżywania własnego ciała, czasu i przestrzeni. Spośród problemów społecznych, jakie występują w naszym kraju problemy związane z alkoholem i narkomanią mają szczególne znaczenie. Wynika to głównie z faktu, iż dotyczą one różnych sfer naszego życia i powodują różnego rodzaju szkody (społeczne, zdrowotne, ekonomiczne) zarówno te wymierne, związane choćby z opieką zdrowotną, wypadkami drogowymi czy przestępczością, jak i te niewymierne, jakim są cierpienie i ból. Należy zdawać sobie sprawę z tego, że problemy te dotyczą zarówno kraju, społeczności lokalnej, jak i konkretnej rodziny. Alkoholizm, choroba alkoholowa, uzależnienie od alkoholu, toksykomania alkoholowa to zaburzenie polegające na utracie kontroli nad ilością spożywanego alkoholu .
Spożywanie zazwyczaj w dużych dawkach alkoholu przez alkoholika jest spowodowane przymusem o charakterze psychicznym i somatycznym, i nie podlega jego woli, jednak możliwe jest jego powstrzymanie i utrzymanie abstynencji. Mechanizm powstawania uzależnienia ma bezpośredni związek z nadużywaniem alkoholu. Narkomania to zażywanie środków chemicznych w celu osiągnięcia stanu odurzenia, charakteryzujące się wewnętrznym przymusem. Narkomania może mieć charakter medyczny lub społeczno - kulturowy. W ustawie dotyczącej zapobieganiu narkomanii możemy przeczytać, że narkomania to okresowe lub ciągłe zażywanie środków odurzających, psychotropowych lub zastępczych, które może prowadzić do trwałego uzależnienia się od tych środków. Środki odurzające (lub psychotropowe) to wszelkie specyfiki naturalne lub sztuczne, które w określony sposób działają na układ nerwowy, a ich lista jest ustalana przez Ministerstwo Zdrowia. Natomiast środki zastępcze to wszelkie substancje zażywane w zastępstwie środków odurzających.

Rada Gminy Wielgie świadoma zagrożeń, jakie niesie spożywanie napojów alkoholowych i substancji psychoaktywnych oraz uwzględniając trzeźwość, jako niezbędny warunek moralnego i materialnego dobra gminy, podejmuje działania z zakresu profilaktyki uzależnień. Termin profilaktyka uzależnień oznacza świadome działanie nastawione na jednostki lub grupy społeczne mające na celu ograniczanie rozmiarów używania lub nadużywania substancji psychoaktywnych oraz zapobieganie różnorodnym problemom z tym związanym zanim one wystąpią. Działania profilaktyczne powinny być skoncentrowane na osłabianiu wpływu czynników ryzyka i wzmacnianiu czynników chroniących. Wśród czynników chroniących należy wymienić m.in. silną więź z rodzicami, zainteresowanie nauką szkolną i rozwojem, skłonność do respektowania norm i wartości społecznych.

Ze względu na różne miejsca, w których prowadzi się działania profilaktyczne, należy wymienić podstawowe środowiska oddziaływań profilaktycznych:

• szkoła,

• rodzina,

• społeczność lokalna,

• globalne środowisko kulturowo-społeczne tworzone za pomocą przekazów kulturowych i medialnych.

Skuteczna profilaktyka powinna oddziaływać na wszystkie cztery środowiska. W praktyce jednak, najbardziej dostępnym środowiskiem jest szkoła, przede wszystkim klasa szkolna. Warto wspomnieć, że najbardziej skuteczne są programy profilaktyczne, które obejmują całą szkołę, w które zaangażowani są zarówno nauczyciele, jak i pielęgniarka czy psycholog szkolny.

Znacznie trudniej dotrzeć z profilaktyką do rodziny. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż rodziców można jedynie inspirować, zachęcać do działań profilaktycznych, jednak to tylko od nich zależy, czy skorzystają z zachęty i wsparcia. Ważnym czynnikiem zwiększającym udział rodziny w oddziaływaniach profilaktycznych byłoby zbliżenie między szkołą a domem

Trzecim obszarem oddziaływań profilaktycznych jest społeczność lokalna. Chodzi tu przede wszystkim o to, co dzieje się w najbliższym otoczeniu dzieci i młodzieży. Osoby zajmujące się profilaktyką na danym terenie powinny pamiętać, by obejmować swą działalnością cały teren i dążyć do tworzenia lokalnych koalicji profilaktycznych.

Najtrudniejszym zadaniem jest uzyskanie wpływu na globalne przekazy kulturowe i medialne, ponieważ nad nim sprawują władzę osoby, których światopogląd i interesy są zupełnie inne od tych, które prezentują osoby zajmujące się profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych. Niestety, nakłady finansowe na działania promujące alkohol są niewspółmiernie wyższe od tych na profilaktykę. W tej sytuacji tym ważniejsze są wszystkie skoordynowane i profesjonalnie przygotowane działania profilaktyczne.

Każdego roku coraz większa część społeczeństwa obejmowana jest działaniami z zakresu profilaktyki uzależnień. Mimo to obserwacja „życia codziennego", doniesienia mass mediów, czy wyniki badań ankietowych ujawniają fakt, że ciągle rosną problemy alkoholowe i narkotykowe wśród ludzi, zwłaszcza młodych. Rada Gminy w związku z występującymi problemami alkoholowymi i narkotykowymi przyjmuje następujące cele do realizacji w Gminnym Programie Profilaktyki Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii:

· zmniejszanie zakresu uzależnień;

· zmniejszanie ilości i częstotliwości spożywania alkoholu i substancji psychoaktywnych przez mieszkańców gminy Wielgie, a w szczególności przez dzieci i młodzież;

· zmniejszanie ilości i rozmiarów tragizmu uzależnień oraz wynikających z niego zaburzeń życia rodzinnego (przemocy domowej, zaniedbań i całego szeregu nieprawidłowości związanych z dysfunkcją w rodzinie, a także niewydolnością wychowawczą tej rodziny);

· zmniejszanie rozmiarów uszkodzeń zdrowia spowodowanych nadużywaniem alkoholu i substancji psychoaktywnych;

· zmniejszanie ilości wypadków oraz strat ekonomicznych spowodowanych nietrzeźwością w miejscu pracy;

· zmniejszanie udziału nietrzeźwości wśród przyczyn naruszania prawa i porządku publicznego;

· promowanie wzorców zachowań propagujących trzeźwość i abstynencję;

· zmniejszanie negatywnych skutków długotrwałego stresu w rodzinie uzależnionej (dostęp do świetlic socjoterapeutycznych, środowiskowych, rozwój różnorodnych form pomocy psychospołecznej dla dzieci);

· tworzenie bazy materialnej, organizacyjnej i merytorycznej dla realizacji programu, kształtowanie nawyków trzeźwego, aktywnego i zdrowego spędzania czasu wolnego, bez nałogów.

Rozdział 3.
Diagnoza lokalnych problemów dotyczących uzależnień

Gmina Wielgie to gmina wiejska położona w środkowej części kraju, w południowo - wschodniej części województwa kujawsko - pomorskiego, w powiecie lipnowskim. Graniczą z nią takie gminy, jak: Fabianki, Tłuchowo, Lipno, Skępe i Dobrzyń nad Wisłą. Gmina Wielgie zajmuje powierzchnię 13382 ha. W jej skład wchodzą 32 miejscowości o charakterze rolniczym podzielone na 17 sołectw. Liczba mieszkańców na dzień 31.12.2014r. wynosiła 6860 osoby.

Siedziba władz gminy znajduje się we wsi Wielgie.

Na terenie gminy działają 3 Szkoły Podstawowe w Czarnem, Wielgiem, Zadusznikach,

1 Publiczne Gimnazjum w Wielgiem, 3 świetlice profilaktyczno - wychowawcze w Czarnem, Wielgiem i Zadusznikach oraz Ośrodek Kultury w Wielgiem. Znajdują się również 3 Kościoły parafialne w Czarnem, Wielgiem i Zadusznikach. Na terenie gminy działa również Dom Pomocy Społecznej w Nowej Wsi.

Posterunek Policji dla gminy Wielgie funkcjonuje w Dobrzyniu n/Wisłą.

Na terenie gminy Wielgie od lat prowadzi się szereg działań, ukierunkowanych na aktywne przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom społecznym oraz minimalizowanie tych, jakie już występują. Mieszkańcy jednak nadal borykają się z licznymi problemami. Za największe uważają współzależne od siebie zjawiska: tj. bezrobocie, często prowadzące do ubóstwa, alkoholizm oraz kryzys rodziny.

Zmieniają się może nieco przyczyny bezrobocia, ale problem ten nadal stanowi duży procent w polskim społeczeństwie. Jest wiele osób w Polsce, które chcą pracować przy istniejących stawkach płac i aktywnie poszukują pracy, ale nie mogą jej znaleźć.

Zła sytuacja na rynku pracy w całej Polsce ma niekorzystny wpływ również na stan bezrobocia w naszym województwie, powiecie, a co za tym idzie i w gminie.

Wg danych z Głównego Urzędu Statystycznego stopa bezrobocia rozumiana, jako iloraz bezrobotnych przez aktywnych zawodowo w danej kategorii ludności, na dzień 30 czerwca 2015 roku w Polsce wynosiła 10,2%, w województwie kujawsko-pomorskim 13,6%, a w powiecie lipnowskim 22,1%.

Na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Lipnie na dzień 30 września 2015 r. odnotowano 5191 zarejestrowanych osób bezrobotnych, w tym 527 mieszkańców gminy Wielgie.

Długotrwały brak pracy powoduje szybką degradację ekonomiczną jednostki i rodziny, potęguje biedę i rozszerza sferę ubóstwa.

Bezrobocie ma wpływ na rozwój społecznej patologii. Coraz częściej występuje alkoholowa patologizacja populacji bezrobotnych, co poważnie ogranicza szanse na skuteczną pomoc w przezwyciężeniu bezrobocia, które pociąga za sobą m.in.: trudności z zagospodarowaniem wolnego czasu, izolację społeczną, zależność od innych ludzi, poczucie napiętnowania, niepokój o przyszłość, niepewność jutra, ale przede wszystkim kłopoty finansowe, a nawet często ubóstwo i co za tym idzie konieczność częstego korzystania ze świadczeń pomocy społecznej.

Ogółem ze świadczeń pomocy społecznej w 2014 roku skorzystało 701 rodzin. Łączna liczba klientów pomocy społecznej w gminie wyniosła 2299 osób, co stanowi 33,51 % ogółu mieszkańców gminy

Najczęstszymi powodami korzystania z pomocy społecznej jest bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba, bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz niepełnosprawność.

W 2014 roku podobnie jak w roku poprzednim liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu uzależnienia, a dokładniej od alkoholizmu utrzymała się na poziomie 6.

Problem uzależnień jest zjawiskiem powszechnym w skali całego kraju. Współczesne społeczeństwo walczy z różnymi uzależnieniami. Na terenie naszej gminy dominującym problemem, jeśli chodzi o uzależnienia jest alkoholizm, albo jak postuluje WHO uzależnienie od substancji typu alkoholowego. To właśnie uzależnienie od alkoholu mieszkańcy naszej gminy plasują w czołówce znaczących problemów.

W ramach prowadzonej w 2014 roku „Diagnozy lokalnych zagrożeń społecznych " na terenie gminy Wielgie mieszkańcy sami zdefiniowali alkoholizm. Najwięcej badanych wskazała na alkoholizm, jako utratę kontroli nad własnym życiem (38,1%); jako chorobę, którą można powstrzymać (21,6%) i problemy z silną wolą (21,6%). Takie podejście wskazuje na dużą świadomość i znajomość tematu oraz jest wyrazem empatii i zrozumienia problemu. 8,5% badanych mówi o alkoholizmie jako o chorobie nieuleczalnej, a alkoholika utożsamia z osobą, która pije i będzie piła, 10,2% badanych sądzi, że jest to sposób życia.

W naszym kraju panuje powszechne przekonanie, iż spożywanie alkoholu jest normalnym przejawem dorosłego życia, natomiast abstynencja charakterystyczna jest przede wszystkim u dzieci lub też u dorosłych osób, niepijących, np. z powodu zdrowia, osobistych przekonań itp.

Czynnikiem mającym niewątpliwie wpływ na alkoholizację społeczeństwa, jest łatwy dostęp do alkoholu i jego zakupu oraz nieograniczony czas handlu alkoholem, co powoduje, że co jakiś czas wprowadzane są przez państwo reformy, polegające bądź to na podwyżce cen alkoholu, bądź na wprowadzaniu pewnych ograniczeń w sprzedaży. Jednak bardzo często to sami dorośli nie potrafią egzekwować przestrzegania przepisów, które sami stworzyli, co prowadzi do tego, że coraz większe jest „przyzwolenie" na alkoholizowanie się młodych ludzi. Dorośli przyjmują coraz bardziej liberalną postawę wobec picia alkoholu przez młodzież, a zjawisko to staje się jednym z najistotniejszych problemów społecznych.

Również na terenie naszej gminy, jak wynika z przeprowadzonej diagnozy, problem ten występuje. Średni wiek pierwszego kontaktu z alkoholem wynosił dla poszczególnych grup wiekowych: 10,1 lat - uczniowie szkół podstawowych, 12,9 lat-gimnazjaliści. W klasach gimnazjalnych aż 65,6% uczniów przyznało, że spożywało już alkohol.

Obecność alkoholu w naszym życiu jest powszechna. Jednak jego nadmierne spożywanie powoduje w sposób nieuchronny liczne szkody i zagrożenia. Ryzyko ich wystąpienia wzrasta szczególnie wtedy, jeśli alkohol spożywany jest często, w dużych ilościach lub też w niewłaściwych okolicznościach. Nie sposób wymienić wszystkich szkód powodowanych nadużywaniem alkoholu, ale warto wspomnieć choćby o zdrowotnej degradacji pijących (alkohol uważany jest za jeden z ważniejszych czynników zwiększających ryzyko przedwczesnego zgonu, szczególnie wśród mężczyzn), a także o szkodach społecznych. Wyraża się to we wzroście przestępczości, w wypadkach przy pracy, wypadkach drogowych, zwiększonej liczbie zachorowań, w pobiciach. W wielu przypadkach alkoholizm jest przyczyną dezorganizacji życia rodzinnego. Alkoholizm jest, bowiem chorobą całej rodziny. Pociąga za sobą inne formy patologii, np. pojawia się przemoc seksualna, przemoc fizyczna, agresja, problemy finansowe, przemoc psychiczna w domu, problemy w kontaktach z ludźmi, problemy z prawem itp. Zamiast poczucia bezpieczeństwa, zaufania i miłości, rodzina przeżywa lęk i zagrożenie, gniew i wstyd, poczucie krzywdy i poczucie winy. Życie rodzinne zamiast dostarczać oparcia staje się największym obciążeniem i źródłem problemów. Zamiast otwartości i prawdy pojawia się coraz więcej kłamstw, manipulacji i udawania. Rodzina staje się zamknięta, swoją tragedią i cierpieniem odizolowuje się od innych. Bardzo często nadmierne picie staje się źródłem trudności finansowych i ograniczenia perspektyw bytowych całej rodziny.

Obok uzależnień od alkoholu ważnym problemem społecznym jest narkomania. Wg ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii  jest to stałe lub okresowe używanie w celach niemedycznych środków odurzających lub substancji psychotropowych, albo środków zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstało uzależnienie od nich. Narkomania nie jest ani zjawiskiem nowym, ani jednowymiarowym. Z punktu widzenia medycyny narkomania jest problemem zdrowotnym, bowiem niesie za sobą poważne ryzyko dla zdrowia publicznego, szczególnie w kontekście chorób infekcyjnych (HIV, żółtaczka, choroby weneryczne). Ma on także swój kontekst gospodarczy, prawny (również kryminogenny), czy kulturowy (subkultury młodzieżowe, moda na narkotyki). Ale narkomania to także, a może nade wszystko, kwestia społeczna. Przyjmowanie narkotyków prowadzi do społecznej marginalizacji, jest również ściśle związana z wieloma innymi problemami społecznymi, jak na przykład: ubóstwo, bezrobocie, prostytucja, czy bezdomność. W latach 90. w Polsce nastąpiły gwałtowne zmiany w zakresie używania innych, poza tytoniem i napojami alkoholowymi, substancji psychoaktywnych. Skala tego zjawiska wzrasta, obejmując coraz młodsze pokolenia. Z roku na rok pojawiają się na szerszą skalę nowe substancje oraz nowe wzory ich używania. Współczesny narkoman jest schludny, dobrze ubrany i nie wyróżnia się w grupie, gdyż doskonale się maskuje, tak więc nawet jego najbliższe otoczenie najczęściej nie zdaje sobie sprawy z jego uzależnienia Charakterystyczną konsekwencją stałego lub okresowego używania narkotyków jest pogłębiająca się niezdolność do wykonywania lub podejmowania innych ról społecznych poza rolą narkomana. W zaawansowanej fazie narkomanii cała aktywność życiowa skierowana jest na zdobycie środka odurzającego, z czym z kolei wiążą się następstwa kryminogenne.

Problem narkomanii nie ominął również naszej gminy, jednak jak wynika z przeprowadzonych badań, w porównaniu z problemami wynikającymi z używania i nadużywania alkoholu jest znacznie mniejszy. Na pytanie czy kiedykolwiek użyłeś narkotyku negatywnej odpowiedzi udzieliło 97,3% uczniów szkoły podstawowej i 90,2% uczniów gimnazjum. Jednak wśród gimnazjalistów aż 50,8% badanych przyznała, że zna co najmniej jedną osobę używającą narkotyków.

Uznając życie mieszkańców, za niezbędny warunek moralnego i materialnego dobra społeczności gminnej organy Gminy Wielgie są zobowiązane podejmować działania zmierzające do ograniczenia oraz zmiany struktury spożycia napojów alkoholowych, inicjowania i wspierania przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, działanie na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałania powstawaniu i usuwania następstw nadużywania alkoholu oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu.

Władze lokalne mają realny wpływ na poziom spożycia alkoholu wśród społeczeństwa poprzez kształtowanie polityki w zakresie dostępności alkoholu. Limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych na terenie gminy został ustalony Uchwałą Rady Gminy Nr VI/38/2003 z dnia 29 kwietnia 2003 roku na 45 punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży i 8 punktów do spożycia w miejscu sprzedaży. W 2014 roku na terenie gminy Wielgie ogółem działało 28 punktów sprzedaży napojów alkoholowych, w tym 25 punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży oraz 3 punkty sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży. Odbyło się 9 imprez, na których sprzedaż alkoholu wymagała jednorazowego zezwolenia.

Osoby uzależnione to osoby, które potrzebują zmotywowanie do zmiany swojego postępowania i podjęcia leczenia odwykowego. Najczęściej zgłaszane są jako nadużywające alkohol przez policję, członków rodziny, pracowników socjalnych. Osobom tym udzielane jest wsparcie, informacje o skutkach choroby alkoholowej oraz możliwościach leczenia w placówkach leczenia odwykowego oraz informacje dotyczące procedury zobowiązania do leczenia. W 2014 roku członkowie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Wielgiem przeprowadzili rozmowy z 30 osobami. W ubiegłym roku do sądu skierowany zostały 4 wnioski o zastosowanie obowiązku leczenia odwykowego wobec osób z problemem alkoholowym.

Diagnozę stanu problemów w gminie Wielgie przedstawiono na podstawie danych uzyskanych z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wielgiem, z dokumentacji Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Wielgiem, Powiatowego Urzędu Pracy w Lipnie oraz Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznym przeprowadzonej przez Studio Diagnozy i Profilaktyki z Krakowa.

Rozdział 4.
Cele programu

Cele ogólne:

1.  Zapobieganie powstawaniu problemów wynikających z nadużywania alkoholu i narkotyków na terenie gminy Wielgie.

2.  Niwelowanie problemów już występujących, wynikających z podejmowania niewłaściwych zachowań powodujących zwiększenie problemów patologii społecznej.

3.  Zwiększanie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z problemami.

Cele szczegółowe:

· rozpoznawanie specyfiki problemów uzależnień na terenie gminy oraz potrzeb lokalnego środowiska w zakresie pomocy w ich rozwiązywaniu;

· Zwiększanie świadomości społecznej, w szczególności młodzieży w zakresie zagrożeń i szkód wynikających z picia alkoholu i zażywania narkotyków;

· organizacja i wspieranie działań służących promocji zdrowego stylu życia

· kształtowanie postaw prozdrowotnych;

· poszerzenie dostępności i skuteczności metod rozwiązywania problemów związanych z nadużywania alkoholu, narkotyków oraz przemocy w rodzinie;

· zwiększenie ilości osób podejmujących leczenie we wczesnej fazie choroby alkoholowej;

· niwelowanie naruszeń prawa na rynku alkoholowym w szczególności prawa zakazującego sprzedaży napojów alkoholowych osobom małoletnim poprzez zwiększenie kontroli punktów sprzedaży alkoholu;

· budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi formami postępowania osób nadużywających alkoholu i narkotyków
 

Rozdział 5.
Lokalna lista zasobów- realizatorzy Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii

1.  Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;

2.  Pełnomocnik Wójta Gminy ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;

3.  Punkt informacyjny dla osób z problemem alkoholowym i ich rodzin działający przy GOPS w Wielgiem;

4.  Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wielgiem;

5.  Punkty konsultacyjne dla osób z problem alkoholowym oraz ich rodzin, działające w miarę potrzeb;

6.  Zespół interdyscyplinarny;

7.  Asystent rodziny;

8.  Placówki oświatowe: Zespół Placówek Oświatowych w Wielgiem, Szkoła Podstawowa w Czarnem, Szkoła Podstawowa w Zadusznikach;

9.  Świetlice profilaktyczno - wychowawcze w Wielgiem, Czarnem, Zadusznikach;

10.  Komenda Powiatowa Policji w Lipnie, Posterunek Policji w Dobrzyniu n/Wisłą;

11.  Ośrodek Szkolenia Kierowców „EKSPERT";

12.  Ośrodki zdrowia w: Wielgiem, Czarnem, Zadusznikach;

13.  Kościoły parafialne w: Wielgiem, Czarnem i Zadusznikach.

Na terenie gminy nie działa żadna specjalistyczna placówka leczenia odwykowego. Osoby podejmujące leczenie mogą korzystać, m. in. ze świadczeń Poradni Odwykowej w Lipnie, Całodobowego Oddziału Terapii Uzależnień od Alkoholu przy Samodzielnym Publicznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Radziejowie, Przychodni Terapii i Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia przy Zespole Przychodni Specjalistycznych we Włocławku oraz z Ośrodka Terapii Uzależnień w Mokowie.

Rozdział 6.
Adresaci Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii

1.  Dzieci i młodzież (w tym z rodzin dysfunkcyjnych, patologicznych bądź zagrożonych patologią);

2.  Rodzice;

3.  Kadra pedagogiczna szkół i przedszkola;

4.  Pracownicy socjalni;

5.  Pracownicy służby zdrowia;

6.  Sprzedawcy napojów alkoholowych;

7.  Kierowcy i kandydaci na kierowców;

8.  Pozostała społeczność lokalna.

Rozdział 7.
Źródła i zasady finansowania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na terenie gminy Wielgie

1.  Środki finansowe na realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii pochodzą z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.

2.  Wydatki na realizację zadań własnych gminy wynikające z niniejszego programu ujmuje się corocznie w planie budżetu gminy w dziale 851 - ochrona zdrowia, rozdziały 85153 - zwalczanie narkomanii i 85154 - przeciwdziałanie alkoholizmowi.

3.  Dysponentem w/w środków jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wielgiem realizujący z pełnomocnictwa Wójta Gminy Wielgie zadania zgodnie z przyjętym Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii oraz preliminarzem wydatków stanowiącym załącznik do niniejszego programu.

Rozdział 8.
Zadania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii

Zadanie 1.

Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacji dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem, współuzależnionych oraz osób dotkniętych przemocą w rodzinie.

1.  Działalność punktu informacyjnego dla osób uzależnionych i ich rodzin.

2.  Działalność punktów konsultacyjnych w miarę potrzeb.

3.  Wsparcie finansowe działalności Telefonicznego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia" oraz rozpowszechnianie informacji na ten temat

4.  Popularyzowanie informacji o telefonie zaufania: „Pomarańczowa linia" dla rodziców dzieci, które używają narkotyków.

5.  Współdziałanie z placówkami służby zdrowia oraz z innymi instytucjami świadczącymi pomoc w zakresie leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych, współuzależnionych, dzieci z rodzin patologicznych oraz osób dotkniętych przemocą w rodzinie.

6.  Podnoszenie kwalifikacji osób zajmujących się profilaktyką uzależnień, członków GKRPA, pełnomocnika, realizatorów szkolnych programów profilaktycznych.

Zadanie 2

Udzielanie pomocy rodzinom, w których występują problemy uzależnień, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie.

1.  Monitorowanie sytuacji w rodzinach, w których dochodzi do przemocy, a w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa, poinformowanie o tym odpowiednich służb.

2.  Podejmowanie czynności wobec osób z problemem alkoholowym poprzez:

-  prowadzenie rozmów motywujących do podjęcia leczenia odwykowego przez osoby mające problem z uzależnieniem,

-  finansowanie badań wykonywanych przez biegłych sądowych w celu wydania opinii o stopniu uzależnienia,

-  sporządzanie wniosków do Sądu Rejonowego w Lipnie w celu ustalenia sposobu leczenia odwykowego,

-  świadczenie pomocy organizacyjnej osobom uzależnionym w okresie podjętego leczenia.

3.  Koordynowanie działań dotyczących pomocy osobom uzależnionym oraz ich rodzinom przez współpracę z Policją, GOPS, przedstawicielami służby zdrowia, kuratorem.

4.  Informowanie osób uzależnionych oraz członków ich rodzin o możliwościach uzyskania pomocy psychospołecznej i prawnej.

Zadanie 3

Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii i przemocy, w szczególności dla dzieci i młodzieży.

1.  Diagnozowanie zjawisk występowania problemów uzależnień na terenie gminy.

2.  Prowadzenie świetlic profilaktyczno - wychowawczych w Wielgiem, Czarnem i Zadusznikach, których głównym zadaniem jest profilaktyka wszelkiego rodzaju uzależnień skierowanych nie tylko do dzieci z grup ryzyka, ale również nim zagrożonych.

3.  Prowadzenie działań profilaktycznych wobec dzieci i młodzieży w tym:

· wspieranie alternatywnych form spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież,

· wspieranie lokalnych imprez promujących zdrowy, trzeźwy styl życia,

· finansowanie przedstawień i programów profilaktycznych dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjum z terenu gminy Wielgie,

· dofinansowanie programów oraz imprez zawierających treści profilaktyczne dotyczące uzależnień kierowanych do dzieci, młodzieży m.in. z rodzin zagrożonych patologią, alkoholizmem,

· organizowanie pogadanek na temat uzależnień dla dzieci i młodzieży szkolnej,

· dofinansowanie szkoleń, kursów w zakresie pracy profilaktycznej z dziećmi, młodzieżą oraz umiejętności prowadzenia zajęć profilaktycznych organizowanych dla nauczycieli, pedagogów,

4.  Zakup materiałów niezbędnych do realizowania przedsięwzięć programu.

5.  Promowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież, poprzez wspieranie imprez sportowych, kulturalnych, edukacyjnych i zdrowotnych.

6.  Podejmowanie działań o charakterze edukacyjnym skierowanych do rodziców - prelekcje dotyczące uzależnień wśród młodzieży i dorosłych, „wywiadówka profilaktyczna".

7.  Podejmowanie działań na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców i bezpieczeństwa w miejscach publicznych w tym:

· prowadzenie działań edukacyjnych wśród kierowców i kandydatów na kierowców z wykorzystaniem materiałów edukacyjnych,

· nawiązanie współpracy z policją w celu zwiększenia liczby kontroli kierowców pod względem trzeźwości oraz dystrybucja materiałów edukacyjnych,

· wdrażanie wspólnie z policją działań, które zmniejszą zjawisko spożywania napojów alkoholowych na terenie kąpielisk znajdujących się na terenie gminy.

8.  Aktywny udział w lokalnych i ogólnopolskich kampaniach profilaktycznych i edukacyjnych dotyczących alkoholu, narkotyków i przemocy.

9.  Wspieranie organizowanych sympozjów, konkursów, happeningów i innych imprez promujących zdrowy styl życia wolny od nałogów.

10.  Objęcie zajęciami edukacyjnymi grupy osób i zawodów realizujących zadania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii,

11.  Prowadzenie medialnego systemu informacji o działaniach podejmowanych na terenie gminy w zakresie i przeciwdziałania uzależnieniom poprzez umieszczanie informacji w lokalnej gazecie.

Zadanie 4

Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie.

Współpraca z organizacjami pozarządowymi i innymi jednostkami pożytku publicznego w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień.

Zadanie 5

Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego

1.  Opiniowanie wydawania zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych - - zgodność lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy.

2.  Cofanie zezwoleń w przypadku nieprzestrzegania zasad obrotu napojami alkoholowymi, a w szczególności sprzedaży alkoholu osobom nieletnim i nietrzeźwym oraz powtarzającego się w miejscu sprzedaży lub najbliższej okolicy zakłócenia porządku publicznego zgodnie z art. 14 i 15 ustawy.

3.  Podejmowanie działań edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych mających na celu wyegzekwowanie konsekwentnego przestrzegania zakazu sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości dotyczących zasad obrotu napojami alkoholowymi.

Rozdział 9.
Zadania i zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

I.  Do zadań Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych należy:

a)  inicjowanie działań w zakresie realizacji zadań własnych gminy związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych,

b)  podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego,

c)  opiniowanie wydawania zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych - zgodność lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy,

d)  kontrola przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu i poza miejscem sprzedaży.

II.  Ustala się następujące zasady wynagradzania Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych:

1.  Przewodniczącemu oraz członkom komisji, za wyjątkiem pracowników zatrudnionych na umowę o pracę w Urzędzie Gminy, GOPS przysługuje wynagrodzenie w wysokości - 70 zł brutto za:

a)  udział w posiedzeniu Komisji

b)  udział w czasie rozmów z osobami wezwanymi

c)  udział w kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych.

2.  Warunkiem otrzymania wynagrodzenia jest sporządzenie protokołu oraz podpisanie listy obecności.

3.  Rezygnację z przysługującego wynagrodzenia należy złożyć na piśmie.

4.  Wynagrodzenie w kwocie 70 zł dla członka komisji stanowi wynagrodzenie dzienne bez względu na ilość odbytych posiedzeń i wyjazdów.

5.  Przewodniczącemu oraz członkom komisji należy się zwrot kosztów podróży, jeżeli wyjazd związany jest z realizacją gminnego programu.

Rozdział 10.
Postanowienia końcowe

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na 2016 rok obejmuje działania służące realizacji pięciu podstawowych zadań własnych gminy, które są nakierowane na zmiany postaw w społeczności lokalnej, a w szczególności wśród dzieci i młodzieży.

1)  zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem

2)  udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i problemy narkomanii pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie,
3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej w szczególności dla dzieci i młodzieży,

4)  wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych i narkomanii

5)  podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13[1] i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego.

Niniejszy program jest dokumentem otwartym na modyfikacje i nowe propozycje na każdym etapie jego realizacji, w zależności od potrzeb, możliwości finansowych i organizacyjnych.

Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XVI/76/2015
Rady Gminy Wielgie
z dnia 29 grudnia 2015 r.

Preliminarz wydatków
Rozpisany wg zadań określonych w programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii na rok 2016

Uzasadnienie

Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz działań mających na celu przeciwdziałanie narkomanii należy do zadań własnych gminy.

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2016 określa lokalne propozycje działań w zakresie zadań własnych obejmujących profilaktykę oraz minimalizację szkód społecznych wynikających z nadużywania alkoholu i narkotyków.

W związku z powyższym podjęcie uchwały sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2016 jest zasadne